آیا از کالاهای صادراتی گمرک ایران مطلع هستید؟
ایران سابقه ای دیرینه در تجارت جهانی دارد. اهمیت صادرات دریک کشور مانند ایران آنقدر به چشم می آید که می توان از مهم ترین رکن های رشد اقتصاد و درآمد ارزی از آن نام برد. جالب است که امروزه بازارهای بین المللی بزرگی خریدار عمده کالاهای ایرانی هستند.
در این میان گمرک ایران هم نقش اساسی در تسهیل فرآیند صادرات از ایران را دارند. زیرا علاوه بر ثبت و صدور مجوزهای مربوط به کالاهای صادراتی، نظارت دقیق بر عبور و مرور این کالاها به مقصدهای مختلف بینالمللی دارد. صادرات ایران نه تنها به کشورهای همسایه نظیر عراق، ترکیه و امارات متحده عربی انجام میشود، بلکه بازارهای اروپایی و آسیایی نیز خریداران عمده کالاهای ایرانی هستند.
جایگاه ایران در صادرات
ایران یکی از کشورهای مهم خاورمیانه است و به دلیل دارا بودن منابع طبیعی و موقعیت جغرافیایی ظرفیت بالایی در اقتصاد و تجارت بین المللی دارد. صادرات کالا از ایران به بیش از 120 کشور انجام می شود و نشان دهنده ی جایگاه ویژه این کشور در این فعالیت مهم اقتصادی است. ایران با تکیه بر تولیدات مختلف، به خصوص در حوزه محصولات پتروشیمی، مواد معدنی، و محصولات کشاورزی، کالاهای خود را به بازارهای آسیایی، آفریقایی، و اروپایی صادر میکند.

کالاهای صادراتی از گمرک ایران
لیست کالاهای صادراتی از گمرک ایران، به دو دسته محصولات نفتی و غیر نفتی تقسیم می شوند. که در زیر به شرح آن می پردازیم.
کالاهای مهم و سودآور صادراتی نفتی و غیر نفتی
- محصولات نفتی و پتروشیمی : ایران یکی از اصلی ترین کشورهای صادرکننده محصولات نفتی و مشتقیات آن مانند گازوئیل و بنزین می باشد. و بیشترین منابع درآمدی صادرات ایران را شامل می شود. جالب است بدانید که در سال 2023، پتروشیمیهای ایران نقش مهمی در بازار صارداتی ایران ایفا کردند. صادرات این محصولات به 27.6 میلیون تن رسید، که حدود 33 درصد از صادرات غیرنفتی کشور را شامل میشود. محصولات پتروشیمی همچون پلیاتیلن، پروپیلن، و متانول از مهمترین صادرات ایران در این بخش هستند.
- محصولات کشاورزی: ایران به دلیل چهار فصل بودن از منابع طبیعی بسیاری بهره مند است. کشور ما ایران در صادرات پسته، خرما، زعفران،عسل، سیر و خشکبار جایگاه جهانی دارد. ایران با تامین بیش از 90 درصد پسته جهان، به معروف ترین صادرکننده و تولیدکننده در دنیا شناخته می شود. همچنین سیر این کشور بابت کیفیت و خواص درمانی بالا در بازار جهانی حرف اول را می زند.
- کالاهای دستی وسنتی مانند فرش دستباف: فرش یکی از باارزشترین و قدیمی ترین کالاهای صادراتی از ایران است. علاقهی جهانی به آثار هنری و دستی، همچنان برای فرش ایرانی فرصتهای رشد را فراهم میکند. ایران توانسته علاوه بر استفاده اقتصادی از این صنعت، فرهنگ غنی صنایع دستی را در دنیا رواج دهد.
- محصولات صنعتی: صنایع مختلف ایران از جمله فولاد، خودرو، مس و سیمان از دیگر محصولات صادراتی غیرنفتی می باشند. همچنین صادرات لوازم خانگی مانند کولر، یخچال و ماشین لباسشویی جزیی از لیست گمرک ایران می باشند.
- سنگ: سنگ های معدنی و ساختمانی و صادرات آن یکی از قسمت های مهم اقتصادی ایران است. کشور ما دارای معادن غنی از سنگ ها می باشد که به دلیل کیفیت بالا و تنوع زیاد در بازارهای جهانی بسیار مورد توجه قرار دارند.
- خاویار: خاویار دریای خزر ایران یکی از گران بهاترین محصولاتی صادراتی کشور ماست. این محصول به دلیل کیفیت بالا، طعم منحصربهفرد و خواص غذایی ویژه، در بازارهای جهانی از شهرت بالایی برخوردار است.
اهمیت صادرات در اقتصاد ایران
صادرات به عنوان یکی از موتورهای محرک در اقتصاد ایران می باشد و ارز آوری یکی از مهم ترین نتایج آن است. درآمد ارز برای تامین کالاها و خدماتی که در داخل کشور تولید نمیشوند یا منابع کافی برای آنها وجود ندارد، ضروری هستند. به ویژه صادرات نفت و محصولات پتروشیمی، بخش عمدهای از ارز مورد نیاز کشور را تامین میکنند.
رشد در صادرات یک کشور باعث تولید بیشتر و در نتیجه اشتغال زایی به خصوص در مناطق محروم و کم در آمد می شود. بخشهای صنعتی، کشاورزی، و خدماتی که درگیر فرآیند صادرات هستند، به ایجاد فرصتهای شغلی برای نیروی کار داخلی کمک میکنند.
افزایش رقابت یکی از ثمره های صادرات است. شرکتهای داخلی برای رقابت با بازارهای جهانی، سطح کیفیت و بهرهوری خود را افزایش دهند. این افزایش رقابتپذیری، نه تنها به بهبود کیفیت و تنوع در محصولات داخلی منجر میشود، بلکه نقش ایران را در بازارهای بینالمللی پررنگ تر می کند.
کشورهای مقصد صادرات از ایران
همانطور که در بالاتر گفتیم ایران در صادرات به بیش از 120 کشور دنیا فعال است. ما در این قسمت از صفحه به چند کشور که در کارنامه ی صادراتی ایران دیده می شوند اشاره داریم.
- عراق: این کشور بهعنوان یکی از بازارهای بزرگ صادراتی ایران، به خصوص در حوزه خشکبارهای ایرانی، زعفران، فرش و مصالج ساختمانی از جمله سیمان و فولاد اهمیت دارد. عراق به دلیل نزدیکی جغرافیایی، مقصد اصلی بسیاری از کالاهای صادراتی ایران است.
- روسیه: با دارا بودن یک بازار گسترده و متنوع، روسیه به عنوان یکی از شرکای کلیدی در حوزه صادرات محصولات کشاورزی و مواد معدنی ایران شناخته میشود. این کشور بهویژه از نظر واردات میوهها، محصولات کشاورزی و فرآوردههای پتروشیمی اهمیت دارد.
- قطر: قطر بهعنوان یکی از کشورهای مهم حوزه خلیج فارس، با تقاضای بالا برای مواد غذایی، محصولات کشاورزی و مصالح ساختمانی، از مقاصد مهم صادراتی ایران است. به دلیل نزدیکی جغرافیایی و نیازهای مرتبط با پروژههای توسعهای، قطر بازار مهمی برای صادرات ایران محسوب میشود.
- قزاقستان: با داشتن تنوع اقتصادی و نیاز به محصولات کشاورزی، صنعتی و معدنی، قزاقستان بهعنوان یکی از مقاصد صادراتی ایران شناخته میشود. همکاریهای تجاری و اقتصادی بین ایران و قزاقستان در حال افزایش است.
- ونزوئلا: این کشور بازار خوبی برای صادرات محصولات صنعتی و کشاورزی از ایران می باشد. همکاریهای اقتصادی بین این دو کشور در حوزههای مختلف در حال توسعه است.
- کشورهای حاشیه خلیج فارس: عمان، بحرین، کویت و امارات متحده عربی بهعنوان مقاصد صادراتی کلیدی ایران در حوزه فرش، زعفران، پسته، مصالح ساختمانی، و محصولات پتروشیمی* شناخته میشوند. این کشورها به دلیل نزدیکی و اشتراکات تجاری از بازارهای اصلی صادرات ایران به شمار میروند.
- کشورهای اروپایی و آفریقایی: کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و بازارهای آفریقایی بهعنوان مقاصد صادراتی برای محصولات باکیفیت ایرانی مانند فرش و محصولات کشاورزی معرفی می شوند.

چالش ها و فرصت های بازار صادرات از ایران
با وجود اینکه ایران در حوزه صادرات رشد چشمگیری دارد ولی چالش هایی بر سر راه آن است. از تحریم ها گرفته تا نیاز به کیفیت بالاتر محصولات برای کسب استانداردهای بین المللی و همچنین تغییرات قیمتی و محدودیت های بانکی از دیگر مشکلات پیش روی این بازار است.
برای افزایش صادرات از ایران دولت باید سیاستگذاری هایی در رابطه با بهبود مسائل زیر ساختی، توسعه ی فناوری صنعتی و تکنولوژی در دستور کار خود داشته باشد. در ادامه به مهم ترین چالش ها و فرصت های پیش روی این حوزه می پردازیم.
چالش ها
- یکی از مهم ترین و بزرگترین چالشهای ایران در صادرات، تحریمها هستند که دسترسی به بازارهای جهانی و سیستمهای بانکی را محدود کرده است. این تحریمها باعث افزایش هزینههای تجارت بینالمللی و کاهش سرعت انتقال کالاهای صادراتی شده است.
- ایران به دلیل وابستگی به صادرات نفت و محصولات پتروشیمی، همواره با نوسانات قیمت نفت در بازار جهانی مواجه است. کاهش قیمت نفت میتواند تاثیر منفی بر درآمدهای صادراتی کشور بگذارد و بر دیگر بخشهای اقتصادی فشار وارد کند.
- در برخی از صنایع صادراتی ایران، سطح تکنولوژی و بهرهوری پایین است که باعث میشود محصولات با کیفیت پایینتر نسبت به رقبا به بازارهای جهانی عرضه شوند. این مسئله رقابتپذیری ایران را در برخی حوزهها کاهش میدهد
- ایران با وجود داشتن موقعیت جغرافیایی استراتژیک، با محدودیتهای حمل و نقل و زیرساختهای ناکافی در بخشهای بنادر و جادهها مواجه است که میتواند هزینههای صادرات را افزایش دهد.
فرصت ها
- ایران بهجز نفت و گاز، دارای محصولات متنوعی مانند پسته، زعفران، محصولات پتروشیمی، فولاد، و مواد معدنی است که به بازارهای مختلف جهانی صادر میشوند. این تنوع میتواند به کاهش وابستگی به یک بازار خاص و مدیریت بهتر ریسک کمک کند.
- کشور ما با توسعه همکاریهای منطقهای به ویژه با کشورهای همسایه مانند عراق، ترکیه، و کشورهای حوزه خلیج فارس، میتواند از فرصتهای صادراتی جدیدی بهرهمند شود. این همکاریها میتواند به افزایش تجارت بینالمللی و کاهش تاثیر تحریمها کمک کند.
- صنعت پتروشیمی ایران به دلیل داشتن منابع غنی نفت و گاز، ظرفیت بسیار بالایی برای رشد دارد. افزایش تولید محصولات پتروشیمی و صادرات آنها به کشورهای آسیایی و اروپایی از مهمترین فرصتهای اقتصادی برای ایران به شمار میآید.
کلام پایانی
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و دسترسی به منابع طبیعی بی نظیر در خاورمیانه، به بیش از 120کشور دنیا صادرات انجام می دهد و مهم ترین کالاهای صادراتی نفتی بنزین و گازوئیل می باشد و محصولات کشاورزی مانند پسته و زعفران و خرما از دیگر محصولات مهم و پرسود غیر نفتی هستند. از کشورهای عراق، قطر و کشورهای حاشیه خلیج فارس از مقاصد اصلی تامین کالا از ایران می توان نام برد.
کسب درآمد ارزی به عنوان مهم ترین هدف صادرات از ایران است. بزرگترین چالش در این حوزه تحریم های اقتصادی و محدودیت های بانکی می باشد که در نهایت دولت برای مواجهه با این چالشها، نیازمند اصلاحات سیاسی، اقتصادی و سرمایهگذاری در زمینههای زیرساختی، توسعه تکنولوژی و ارتقای کیفیت محصولات است.
خواننده عزیز، امیدواریم در این صفحه از وبسایت آوین تجارت مطالب مفیدی از کالاهای صادراتی از گمرک ایران به شما ارائه داده باشیم.